آمیخته بازاریابی چیست؟ راهنمای کامل 4P و 7P

آمیخته بازاریابی یا Marketing Mix یکی از مهم‌ترین مفاهیم در دنیای بازاریابی است که به مجموعه‌ای از روش‌ها و ابزارهایی گفته می‌شود که کسب‌وکارها برای تبلیغ، توزیع و قیمت‌گذاری محصولات یا خدماتشان استفاده می‌کنند. این مفهوم کمک می‌کند شرکت‌ها محصولاتشان را به شکل بهتری به بازار عرضه کنند و نیازهای مشتری‌ها را دقیق‌تر برآورده کنند. یکی از معروف‌ترین مدل‌های آمیخته بازاریابی، مدل 4P هست که از چهار بخش اصلی تشکیل شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

4P چیست؟

مدل 4P یکی از معروف‌ترین مدل‌های بازاریابی است که شامل چهار بخش اصلی محصول (Product)، قیمت (Price)، مکان (Place) و تبلیغات (Promotion) می‌شود. این چهار عنصر به کسب‌وکارها کمک می‌کنند تا بدونند چی بفروشن، با چه قیمتی، از چه طریقی و چطور تبلیغ کنن تا مشتری‌ها رو جذب کنن. مثلا یه برند لباس باید تصمیم بگیره چه نوع لباس‌هایی تولید کنه (محصول)، قیمت‌گذاریش چجوری باشه، توی چه فروشگاه‌هایی عرضه بشه (مکان) و از چه روشی برای تبلیغات استفاده کنه تا به مشتری‌ها برسه. اگر این چهار بخش به درستی مدیریت بشن، شانس موفقیت محصول توی بازار خیلی بیشتر می‌شه. در ادامه به معرفی دقیق تر هر کدام از Pها میپردازیم.

محصول (Product)

محصول همون چیزی است که یه کسب‌وکار به مشتری ارائه می‌دهد، حالا می‌تواند یه کالا باشد مثل گوشی موبایل یا یه خدمت مثل آموزش آنلاین. برای موفقیت، محصول باید نیاز مشتری رو برطرف کنه، کیفیت خوبی داشته باشه و از رقبا متمایز باشه. طراحی، ویژگی‌ها، بسته‌بندی و حتی خدمات پس از فروش هم جزئی از این بخش حساب می‌شوند. مهم‌ترین جنبه‌های مربوط به محصول عبارتند از:

• برندسازی (Branding): ایجاد یک هویت قوی برای محصول که آن را از رقبا متمایز کند. نمونه: برند اپل با تمرکز بر نوآوری و کیفیت، جایگاه منحصربه‌فردی در بازار دارد.
• بسته‌بندی (Packaging): طراحی ظاهری محصول که علاوه بر زیبایی، اطلاعات لازم را در اختیار مشتری قرار دهد و در فروش مؤثر باشد. نمونه: بسته‌بندی‌های شیک و ساده برند نایکی.
• برچسب زدن (Labeling): اطلاعات روی محصول، مانند ترکیبات، تاریخ تولید و انقضا، نحوه استفاده و هشدارهای لازم. نمونه: برچسب‌های تغذیه‌ای روی مواد غذایی.

قیمت (Price)

قیمت یعنی اون مبلغی که مشتری بابت خرید محصول پرداخت می‌کند. قیمت‌گذاری باید منطقی باشه؛ نه خیلی گرون که مشتری رو فراری بده، نه خیلی ارزون که به برند آسیب بزنه یا سود کافی نداشته باشه. برای تعیین قیمت، باید عواملی مثل هزینه‌های تولید، رقبا، ارزش محصول برای مشتری و استراتژی‌های تخفیف رو در نظر گرفت. قیمت‌گذاری نقش مهمی در موفقیت یک محصول دارد و استراتژی‌های مختلفی برای تعیین قیمت وجود دارد:

• قیمت‌گذاری مبتنی بر هزینه (Cost-Based Pricing): تعیین قیمت بر اساس هزینه‌های تولید و یک حاشیه سود مشخص. نمونه: شرکت‌های تولیدی صنعتی از این روش استفاده می‌کنند.
• قیمت‌گذاری مبتنی بر ارزش (Value-Based Pricing): تعیین قیمت بر اساس ارزشی که مشتری برای محصول قائل است. نمونه: برندهای لوکس مانند رولکس.
• قیمت رقابتی (Competitive Pricing): تعیین قیمت بر اساس قیمت‌های رقبا. نمونه: شرکت‌های مخابراتی برای ارائه خدمات اینترنت.
• قیمت‌گذاری با نرخ حرکتی (Dynamic Pricing): تغییر قیمت در بازه‌های زمانی مختلف بر اساس تقاضا و شرایط بازار. نمونه: قیمت بلیط هواپیما و هتل‌ها.

ترویج (Promotion)

اینجا بحث اینه که محصول از چه طریقی به دست مشتری می‌رسه. می‌تونه فروشگاه‌های فیزیکی باشه، فروش آنلاین یا حتی توزیع از طریق نمایندگی‌ها. انتخاب کانال درست خیلی مهمه، چون باید محصول رو جایی عرضه کرد که مشتری‌ها به راحتی بتونن بهش دسترسی داشته باشن. مهم‌ترین روش‌های ترویج عبارتند از:

• تبلیغات (Advertising): استفاده از رسانه‌های مختلف مانند تلویزیون، رادیو، اینترنت و بیلبوردها. نمونه: تبلیغات تلویزیونی کوکاکولا.
• پیشبرد فروش (Sales Promotion): ارائه تخفیف‌ها، کوپن‌ها و هدایای ویژه برای افزایش فروش در کوتاه‌مدت. نمونه: پیشنهاد «یکی بخر، یکی رایگان» در فروشگاه‌های زنجیره‌ای.
• فروش شخصی (Personal Selling): فروش مستقیم از طریق تعامل با مشتریان. نمونه: نمایندگان فروش بیمه.
• روابط عمومی (Public Relations): ایجاد تصویر مثبت از برند در جامعه. نمونه: برنامه‌های مسئولیت اجتماعی برند نایکی.

مکان و کانال توزیع (Place)

تبلیغات شامل همه روش‌هاییه که یه کسب‌وکار برای معرفی و جذب مشتری استفاده می‌کنه؛ مثل تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی، تخفیف‌ها، ایمیل مارکتینگ یا حتی بازاریابی دهان به دهان. هدف اینه که مشتری‌ها از محصول باخبر بشن، بهش علاقه‌مند بشن و در نهایت ترغیب بشن که اون رو بخرن. این بخش به چهار عامل بستگی دارد:

• ماهیت بازار: درک نیازها، رفتار و محل سکونت مشتریان. نمونه: فروشگاه‌های اینترنتی برای دسترسی به مشتریان جهانی.
• ماهیت محصول: برخی محصولات نیاز به کانال‌های توزیع خاص دارند. نمونه: محصولات فاسدشدنی مانند لبنیات که نیاز به زنجیره سرد دارند.
• ماهیت شرکت: توانایی و استراتژی شرکت در توزیع. نمونه: برندهای بزرگ مانند آمازون که از توزیع مستقیم استفاده می‌کنند.
• ملاحظات واسطه: استفاده از عمده‌فروشان، خرده‌فروشان و نمایندگی‌های فروش. نمونه: همکاری شرکت‌های خودروسازی با نمایندگی‌های فروش در شهرهای مختلف.

نیل بوردن | ابداع‌کننده‌ی مفهوم آمیخته بازاریابی

سال‌ها پیش، زمانی که بازاریابی هنوز به یک علم ساختاریافته تبدیل نشده بود، نیل بوردن مفهومی را معرفی کرد که مسیر این حوزه را متحول ساخت: آمیخته بازاریابی (Marketing Mix).

او اولین کسی بود که متوجه شد موفقیت در بازاریابی وابسته به ترکیبی متوازن از چندین عامل است. این ایده، راه را برای توسعه‌ی مدل‌های بعدی باز کرد و به یکی از بنیادی‌ترین اصول بازاریابی تبدیل شد. بوردن، با ارائه‌ی این مفهوم، بازاریابان را به این درک رساند که موفقیت در بازار نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و استفاده‌ی استراتژیک از ابزارهای مختلف است.

مک کارتی و آمیخته بازاریابی 4p

مک کارتی، با الهام از ایده‌های نیل بوردن، آمیخته بازاریابی را به شکلی ساده‌تر و کاربردی‌تر در قالب مدل 4P معرفی کرد:

1. Product (محصول) – ارائه‌ی کالایی که نیاز مشتری را برآورده کند.
2. Price (قیمت) – تعیین قیمتی که هم رقابتی باشد و هم سودآور.
3. Place (مکان) – انتخاب بهترین کانال توزیع برای دسترسی بهتر به مشتریان.
4. Promotion (ترویج) – استفاده از تبلیغات، روابط عمومی و فروش شخصی برای جذب مشتری.

این مدل، با ساختاری ساده اما اثربخش، بازاریابان را قادر ساخت تا استراتژی‌های خود را بهتر سازماندهی کنند و تصمیمات بهتری بگیرند.

فیلیپ کاتلر آمیخته بازاریابی 4p و 5p را رواج می‌دهد

در حالی که مدل 4P توانسته بود به یک چارچوب کلیدی در بازاریابی تبدیل شود، فیلیپ کاتلر، پدر علم بازاریابی مدرن، پا را فراتر گذاشت و این مدل را گسترش داد. او با معرفی مدل 5P، فاکتور People (افراد) را به این ترکیب اضافه کرد. کاتلر معتقد بود که بدون در نظر گرفتن نقش مشتریان، کارکنان و سایر ذی‌نفعان، یک استراتژی بازاریابی نمی‌تواند موفقیت‌آمیز باشد.

امروز، مفهوم آمیخته بازاریابی همچنان در حال تحول است و با پیشرفت فناوری، مدل‌های جدیدتری همچون 7P و 8P نیز شکل گرفته‌اند. اما پایه‌های این مسیر، همان اصولی است که بوردن، مک‌کارتی و کاتلر بنا نهادند، و همچنان الهام‌بخش بازاریابان در سراسر جهان است.

آمیخته بازاریابی خدمات 7P

در دنیای خدمات، جایی که محصول فیزیکی ملموسی وجود ندارد، مدل کلاسیک 4P کافی نیست. برای پوشش بهتر پیچیدگی‌های بازاریابی خدمات، مدل 7P معرفی شد که سه عنصر کلیدی دیگر را به ترکیب بازاریابی اضافه می‌کند: شواهد عینی (Physical Evidence)، نیروی انسانی (People)، و فرایند (Process).

شواهد عینی (Physical Evidence) | تأثیری که مشتری حس می‌کند

شواهد عینی به معنای تاثیری که مشتری حس می‌کند، می‌باشد. در یک فروشگاه، مشتری می‌تواند کیفیت محصول را از نزدیک ببیند، لمس کند و بررسی کند. اما در خدمات، این امکان وجود ندارد. به همین دلیل، شواهد عینی به‌عنوان عاملی برای ایجاد اطمینان در مشتریان اهمیت پیدا می‌کند.

نیروی انسانی (People) | قلب تپنده‌ی خدمات

در خدمات، انسان‌ها نقش کلیدی دارند، زیرا کیفیت خدمات تا حد زیادی به رفتار و عملکرد کارکنان بستگی دارد. یک تجربه‌ی خوب از برخورد کارمندان می‌تواند باعث رضایت و وفاداری مشتری شود، درحالی‌که یک برخورد بد می‌تواند او را برای همیشه از برند دور کند.

فرایند (Process) | مسیر تجربه‌ی مشتری

خدمات، بر خلاف محصولات فیزیکی، قابل ذخیره‌سازی نیستند و تجربه‌ی مشتری از اولین تا آخرین مرحله‌ی ارائه‌ی خدمات اهمیت بالایی دارد. یک فرایند ناکارآمد باعث نارضایتی مشتریان، اتلاف وقت، و کاهش کیفیت خدمات می‌شود.

مدل 4C|بازاریابی از دیدگاه مشتری

در سال 1990، رابرت لاوتربورن مدل 4C را به عنوان جایگزینی برای 4P معرفی کرد. او بر این باور بود که بازاریابی نباید تنها به محصول، قیمت، مکان و تبلیغات محدود شود، بلکه باید نیازهای مشتریان را محور تصمیم‌گیری قرار دهد.

نیاز و خواسته مشتری (Customer Needs & Wants) → جایگزین محصول (Product)

تمرکز اصلی باید بر برآورده کردن نیازهای مشتریان باشد، نه صرفاً عرضه یک محصول.

نمونه: اپل، به‌جای صرفاً فروش گوشی، روی بهبود تجربه کاربری و رفع نیازهای کاربران تأکید دارد.

هزینه (Cost) → جایگزین قیمت (Price)

قیمت تنها بخشی از معادله خرید است؛ مشتریان به هزینه‌های جانبی مانند زمان، ارزش محصول و خدمات پس از فروش نیز توجه می‌کنند.

نمونه: هزینه اشتراک نتفلیکس شاید بیشتر از تلویزیون سنتی باشد، اما دسترسی آسان و تنوع محتوا آن را ارزشمند می‌کند.

راحتی (Convenience) → جایگزین مکان (Place)

در دنیای دیجیتال، مهم این است که خرید برای مشتریان آسان و سریع باشد، نه اینکه محصول فقط در یک مکان مشخص عرضه شود.

نمونه: آمازون با ارسال سریع و امکان خرید آنلاین، تجربه خرید را برای مشتریان ساده‌تر کرده است.

ارتباطات (Communication) → جایگزین تبلیغات (Promotion)

تبلیغات یک‌طرفه جای خود را به ارتباط دوسویه بین برند و مشتری داده است.

نمونه: برندهایی که در شبکه‌های اجتماعی با مشتریان تعامل دارند، حس اعتماد و وفاداری بیشتری ایجاد می‌کنند.

مدل 7C | تکامل بازاریابی مشتری‌محور

با پیشرفت بازاریابی دیجیتال و تغییر رفتار مصرف‌کنندگان، مدل 7C به‌عنوان نسخه‌ای گسترده‌تر از 4C معرفی شد که سه عنصر کلیدی دیگر را در بر می‌گیرد:

اجتماع (Community)

برندهایی که یک جامعه وفادار از مشتریان خود می‌سازند، شانس بیشتری برای موفقیت دارند.

نمونه: طرفداران نایکی که در کمپین‌ها و رویدادهای ورزشی این برند مشارکت می‌کنند.

محتوا (Content)

ارائه اطلاعات ارزشمند، یکی از مهم‌ترین راه‌های جلب توجه و حفظ مشتریان است.

نمونه: وبلاگ‌های آموزشی هاب‌اسپات یا ویدیوهای خلاقانه برندهایی مانند کوکاکولا.

یکپارچگی (Consistency)

حفظ ثبات در پیام‌ها و هویت برند، باعث ایجاد اعتماد در مشتریان می‌شود.

نمونه: برند رولکس که در تمامی پلتفرم‌های بازاریابی، تصویری ثابت از کیفیت و لوکس بودن ارائه می‌دهد.

این دو مدل نشان می‌دهند که بازاریابی مدرن دیگر صرفاً درباره فروش محصول نیست، بلکه ایجاد تجربه‌ای ارزشمند برای مشتری در تمامی مراحل تعامل با برند، کلید موفقیت محسوب می‌شود.

مزایای آمیخته بازاریابی چیست؟

آمیخته بازاریابی (Marketing Mix) یک چارچوب کلیدی برای برنامه‌ریزی و اجرای استراتژی‌های بازاریابی است. این مدل به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه، دقیق و هماهنگ بگیرند. در ادامه، مهم‌ترین مزایای آمیخته بازاریابی را بررسی می‌کنیم:

1 . تقسیم صحیح مسئولیت‌ها بین اعضای تیم

آمیخته بازاریابی، وظایف را شفاف و مشخص می‌کند و باعث می‌شود هر عضو تیم بداند مسئولیت چه بخشی را بر عهده دارد.

مثال: تیم تولید محتوا مسئول “ترویج”، تیم فروش مسئول “قیمت‌گذاری”، و تیم توزیع مسئول “مکان”.

2 . یک راهنمای ارزشمند برای تخصیص منابع

کسب‌وکارها همیشه با محدودیت منابع مالی و انسانی مواجه‌اند. مدل آمیخته بازاریابی به شما کمک می‌کند که سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را بهینه کنید.

مثال: اگر تبلیغات دیجیتال تأثیر بیشتری دارد، می‌توان بودجه تبلیغات سنتی را کاهش داد و به دیجیتال اختصاص داد.

3 . تسهیل فرآیند ارتباطات

آمیخته بازاریابی اطلاعات را به‌صورت سازمان‌یافته در اختیار تیم‌ها و ذی‌نفعان قرار می‌دهد و ارتباط بین بخش‌های مختلف بازاریابی، فروش و توسعه محصول را تسهیل می‌کند.

مثال: تیم تبلیغات بر اساس ویژگی‌های محصول، پیام مناسب را در کمپین‌ها منتشر می‌کند.

4 . ایجاد بینش‌های عملی و تخصیص بودجه بهینه

این مدل به شما کمک می‌کند که عملکرد هر بخش را تحلیل کنید و با داشتن داده‌های دقیق، بودجه را به بخش‌هایی که بیشترین بازدهی دارند اختصاص دهید.

مثال: اگر یک کمپین اینستاگرامی تأثیر بهتری نسبت به تبلیغات تلویزیونی دارد، می‌توان بودجه بیشتری به آن اختصاص داد.

5 . تعیین اثربخشی بازاریابی

از طریق آمیخته بازاریابی می‌توان عملکرد هر عامل را بررسی کرد و استراتژی‌های بازاریابی را بهبود بخشید.

مثال: اگر میزان فروش پس از یک تغییر در قیمت‌گذاری افزایش یابد، نشان می‌دهد که استراتژی قیمت مناسب بوده است.

6 . مدیریت کیفیت داده‌های بازاریابی

یکی از چالش‌های بازاریابی، اطمینان از دقت و کیفیت داده‌ها است. آمیخته بازاریابی به شما کمک می‌کند داده‌های مرتبط با هر بخش (محصول، قیمت، توزیع، ترویج) را به‌طور منظم جمع‌آوری و مدیریت کنید.

مثال: تحلیل روند فروش، میزان اثربخشی تبلیغات، و بازخورد مشتریان باعث بهینه‌سازی استراتژی‌ها می‌شود.

7 . تسهیل پیش‌بینی ترندهای برتر فروش

با بررسی عناصر مختلف آمیخته بازاریابی، می‌توان الگوهای رفتاری مشتریان و روندهای بازار را شناسایی کرد و تصمیمات هوشمندانه‌تری گرفت.

مثال: برندهای پوشاک می‌توانند با تحلیل داده‌های بازاریابی، مدهای پرطرفدار فصل آینده را پیش‌بینی کنند و تولیدات خود را بر اساس آن تنظیم کنند.

معایب و چالش‌های آمیخته بازاریابی

با اینکه آمیخته بازاریابی (Marketing Mix) یک ابزار قدرتمند برای برنامه‌ریزی استراتژی‌های بازاریابی است، اما مانند هر مدل دیگری دارای محدودیت‌ها و چالش‌هایی نیز هست. در ادامه، به مهم‌ترین معایب آمیخته بازاریابی می‌پردازیم.

مقیاس‌پذیری (Scalability) | چالش در مدیریت کسب‌وکارهای بزرگ

مشکل: آمیخته بازاریابی معمولاً برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط به خوبی کار می‌کند، اما برای سازمان‌های بزرگ و بین‌المللی که چندین محصول و بازار دارند، ممکن است پیچیده و دشوار شود.

مثال: برندهایی مانند نایکی یا کوکاکولا که محصولات متنوعی دارند، نیاز به مدل‌های پیشرفته‌تری مانند آمیخته بازاریابی 7P یا 7C دارند.

بودجه (Budget) | هزینه‌های بالای اجرای استراتژی‌ها

مشکل: اجرای یک استراتژی بر اساس آمیخته بازاریابی نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف مانند تولید، توزیع، تبلیغات و قیمت‌گذاری رقابتی است. این موضوع برای کسب‌وکارهای نوپا یا استارتاپ‌ها یک چالش بزرگ محسوب می‌شود.

مثال: یک برند کوچک ممکن است توانایی مالی برای تبلیغات گسترده و رقابت با برندهای بزرگ را نداشته باشد.

ترکیب رسانه (Media Mix) | انتخاب رسانه مناسب برای تبلیغات

مشکل: در دنیای دیجیتال امروزی، ترکیب رسانه‌ها برای ترویج محصول بسیار پیچیده‌تر شده است. انتخاب بین تبلیغات سنتی (تلویزیون، بیلبورد) و دیجیتال (شبکه‌های اجتماعی، گوگل ادز) چالش‌برانگیز است.

مثال: برخی برندها بودجه‌ی زیادی را صرف تبلیغات در تلویزیون می‌کنند، در حالی که مشتریان هدف آن‌ها بیشتر در اینستاگرام یا یوتیوب فعال هستند.

مدیریت داده‌ها (Data) | چالش در جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات

مشکل: آمیخته بازاریابی نیازمند داده‌های دقیق از رفتار مشتریان، رقبا و روندهای بازار است. اما جمع‌آوری و مدیریت این داده‌ها گاهی دشوار، زمان‌بر و پرهزینه است.

مثال: یک فروشگاه اینترنتی ممکن است داده‌های کافی برای تحلیل ترجیح مشتریان و اثربخشی کمپین‌های تبلیغاتی نداشته باشد.

شفافیت (Transparency) | سختی در سنجش نتایج و هماهنگی تیم‌ها

مشکل: گاهی بین بخش‌های مختلف (توسعه محصول، قیمت‌گذاری، توزیع و تبلیغات) هماهنگی وجود ندارد و عدم شفافیت باعث سردرگمی در استراتژی‌های بازاریابی می‌شود.

مثال: اگر تیم قیمت‌گذاری بدون اطلاع تیم تبلیغات، یک تخفیف ویژه ارائه کند، ممکن است پیام‌های تبلیغاتی نامرتبط و گیج‌کننده برای مشتریان ارسال شود.

انواع آمیخته بازاریابی | مدل‌های مختلف برای موفقیت در بازار

آمیخته بازاریابی تنها به مدل 4P، 7P یا 4C محدود نمی‌شود. در واقع، انواع مختلفی از آمیخته بازاریابی وجود دارد که هرکدام برای یک هدف خاص طراحی شده‌اند. در اینجا، مهم‌ترین انواع آمیخته بازاریابی را معرفی و بررسی می‌کنیم.

میکس محصول (Product Mix) | مدیریت سبد محصولات

میکس محصول شامل تمام محصولات و خدماتی است که یک شرکت ارائه می‌دهد. این ترکیب می‌تواند شامل تنوع، گستردگی و عمق محصول باشد.

عناصر کلیدی میکس محصول:

• عرض (Width): تعداد خطوط مختلف محصول (مثلاً برند نایک، کفش، پوشاک و تجهیزات ورزشی دارد).
• طول (Length): تعداد کل محصولات در هر خط تولید.
• عمق (Depth): تعداد مدل‌های مختلف از یک محصول (مثلاً آیفون مدل‌های مختلفی دارد).
• سازگاری (Consistency): ارتباط بین محصولات مختلف برند.

مثال: شرکت اپل محصولات متنوعی مانند آیفون، آیپد، مک‌بوک و ایرپاد دارد، که همه در حوزه‌ی فناوری و دیجیتال متمرکز هستند.

پیشرفت محصول و چرخه عمر محصول (Product Development & Lifecycle Mix)

هر محصول چرخه عمر مشخصی دارد که شامل مراحل معرفی، رشد، بلوغ و افول می‌شود. میکس بازاریابی باید در هر مرحله متناسب با نیاز بازار تنظیم شود.

مراحل چرخه عمر محصول:

• معرفی: بازاریابی سنگین، آگاهی‌بخشی، قیمت‌گذاری نفوذی یا پریمیوم.
• رشد: افزایش فروش، بهبود توزیع، تبلیغات هدفمند.
• بلوغ: رقابت سنگین، تخفیف‌ها، نوآوری در ویژگی‌ها.
• افول: کاهش تقاضا، تغییر استراتژی یا توقف تولید.

مثال: DVD زمانی در مرحله رشد و بلوغ بود، اما با ظهور استریمینگ، وارد مرحله افول شد.

میکس پوشش بازار (Market Coverage Mix) | موقعیت‌یابی در بازار

این میکس بر انتخاب بهترین استراتژی ورود به بازار و هدف‌گیری بخش‌های مختلف مشتریان تمرکز دارد.

استراتژی‌های پوشش بازار:

• بازاریابی انبوه (Mass Marketing): ارائه یک محصول به همه (مثل کوکاکولا).
• بازاریابی تفکیکی (Segmented Marketing): ارائه محصولات متفاوت برای بخش‌های مختلف (مثل تویوتا با مدل‌های اقتصادی و لوکس).
• بازاریابی متمرکز (Niche Marketing): تمرکز بر یک بخش خاص (مثل ساعت‌های لوکس رولکس).
• بازاریابی خرد (Micromarketing): شخصی‌سازی محصول برای هر مشتری (مثل نایکی با طراحی سفارشی کفش‌ها).

مثال: مرسدس بنز در بازار خودروهای لوکس فعال است، در حالی که هیوندای طیف گسترده‌ای از خودروها را برای بازارهای مختلف ارائه می‌دهد.

میکس خدمات (Service Mix) | بازاریابی در کسب‌وکارهای خدماتی

در صنایع خدماتی مانند بانکداری، بهداشت، گردشگری و فناوری، مدل 7P جایگزین مدل 4P می‌شود.

عناصر کلیدی:

• افراد (People): کارکنان و مشتریان.
• فرآیند (Process): چگونگی ارائه خدمات.
• شواهد عینی (Physical Evidence): برندینگ، محیط و تجربه مشتری.

مثال: هتل‌های پنج ستاره با خدمات VIP و تجربه‌ی متمایز، مدل خدماتی خاصی را دنبال می‌کنند.

میکس برنامه بازاریابی (Marketing Program Mix) | ترکیب ابزارهای تبلیغاتی

این مدل بر استراتژی‌های تبلیغات و پروموشن تمرکز دارد و ترکیبی از روش‌های بازاریابی را برای افزایش فروش و آگاهی برند به کار می‌گیرد.

عناصر کلیدی:

• تبلیغات (تلویزیون، گوگل ادز، رسانه‌های اجتماعی).
• بازاریابی دیجیتال (سئو، ایمیل مارکتینگ، محتوا).
• بازاریابی مستقیم (بازاریابی تلفنی، پیامکی، ایمیلی).
• روابط عمومی و تبلیغات دهان‌به‌دهان.

مثال: برند کوکاکولا از کمپین‌های تلویزیونی، شبکه‌های اجتماعی و اینفلوئنسر مارکتینگ برای بازاریابی استفاده می‌کند.

میکس کانال (Channel Mix) | انتخاب مسیر توزیع و ادغام عمودی

این مدل بر استراتژی‌های توزیع و تحویل محصول به مشتری تمرکز دارد.

انواع مدل‌های توزیع:

• توزیع مستقیم: فروش از طریق سایت رسمی یا فروشگاه فیزیکی برند (مثل اپل).
• توزیع غیرمستقیم: از طریق عمده‌فروشان و خرده‌فروشان (مثل محصولات غذایی).
• ادغام عمودی: شرکت خودش تولید، توزیع و فروش را کنترل می‌کند (مثل زارا در صنعت پوشاک).

مثال: تسلا بدون واسطه، خودروهای خود را به‌طور مستقیم به مشتریان می‌فروشد.

آمیخته بازاریابی جهانی یا بین‌المللی (Global/International Marketing Mix)

شرکت‌هایی که در چندین کشور فعالیت می‌کنند، باید استراتژی بازاریابی خود را متناسب با هر بازار تنظیم کنند.

چالش‌های بازاریابی جهانی:

• تفاوت‌های فرهنگی و زبانی.
• قوانین و مقررات محلی.
• رفتار مصرف‌کننده در کشورهای مختلف.

مثال: برند مک‌دونالد در هر کشور منوی خود را متناسب با ذائقه محلی تغییر می‌دهد. مثلاً در هند، منوی گیاهی دارد.