معرفی انواع سیستم های مدیریت محتوا برای سئو

قعآیا تا به حال فکر کرده‌اید چگونه سایت‌های بزرگ و موفق، محتوایشان را بدون دردسر مدیریت می‌کنند؟ پاسخ “سیستم مدیریت محتوا (CMS)” است. ابزاری که پشت صحنه وب‌سایت‌ها به شما امکان می‌دهد با سرعت، امنیت و راحتی، همه چیز را کنترل کنید. اما سیستم مدیریت محتوا دقیقا چیست؟ آیا انواع مختلفی دارد؟ چه ویژگی‌هایی باعث می‌شود یک CMS عالی باشد؟

به محتوای 83 از مجموعه محتواهای سریالی آموزش سئو در ویرا خوش آمدید. در این مقاله از ویرا به صورت جامع به موضوع انواع سیستم مدیریت محتوا (CMS) می‌پردازیم.

سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست؟

سیستم مدیریت محتوا (Content Management System یا به اختصار CMS) نرم‌افزاری است که به شما امکان می‌دهد بدون نیاز به دانش برنامه‌نویسی، به راحتی محتوای وب‌سایت خود را ایجاد، ویرایش و مدیریت کنید. از طریق CMS می‌توانید صفحات، مقالات، تصاویر، ویدئوها و سایر اطلاعات سایت را به سرعت منتشر کنید و ساختار سایت خود را به آسانی کنترل کنید.

اما CMS چگونه کار می‌کند؟

یک CMS معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

1 . رابط کاربری یا پنل مدیریت

این بخش جایی است که شما به عنوان مدیر سایت وارد می‌شوید و محتوا را می‌نویسید، ویرایش می‌کنید و تصاویر یا فایل‌ها را بارگذاری می‌کنید. پنل مدیریت طوری طراحی شده که کار با آن بسیار ساده باشد و نیازی به کد نویسی نداشته باشید.

2 . پایگاه داده (Database)

وقتی شما مطلبی می‌نویسید یا تصویری آپلود می‌کنید، CMS آن را در یک پایگاه داده ذخیره می‌کند. پایگاه داده مثل یک کتابخانه بزرگ است که تمام اطلاعات سایت شما را به صورت سازمان‌دهی شده نگه می‌دارد.

3 . قالب یا تم (Template/Theme)

قالب تعیین می‌کند که سایت شما چگونه به نظر برسد؛ یعنی رنگ‌ها، چیدمان صفحات، فونت‌ها و شکل کلی سایت را مشخص می‌کند. وقتی بازدیدکننده وارد سایت می‌شود، CMS اطلاعات ذخیره شده را همراه با قالب به هم می‌آمیزد و صفحه نهایی را به نمایش می‌گذارد.

چگونه با CMS کار کنید؟ وقتی شما مطلب جدیدی در پنل مدیریت می‌نویسید و منتشر می‌کنید، این محتوا در پایگاه داده ذخیره می‌شود. وقتی یک بازدیدکننده به سایت شما مراجعه می‌کند، CMS اطلاعات مورد نیاز را از پایگاه داده می‌خواند. سپس این اطلاعات را داخل قالب سایت قرار می‌دهد. در نهایت، صفحه کامل شده و زیبا به کاربر نمایش داده می‌شود. این روند باعث می‌شود شما بتوانید به راحتی بدون تغییر کدهای سایت، محتوای خود را مدیریت کنید و سایت شما همیشه به روز و جذاب باقی بماند.

انواع سیستم مدیریت محتوا یا cms ها

1. اختصاصی
2. منبع باز
3. اشتراکی

حالا در ادامه به توضیح مفصل درباره هر کدام می‌پردازیم:

1 . سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی (Proprietary CMS)

سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی یا Proprietary CMS نوعی از نرم‌افزارهای مدیریت محتوا هستند که توسط یک شرکت یا توسعه‌دهنده خاص ساخته شده و مالکیت کدهای آن‌ها محدود و محرمانه است. این نوع CMSها برای سایت‌های بزرگ که دارای قابلیت‌های خاص و پیچیده هستند مناسب است.

CMS‌های اختصاصی تمام مواردی که برای سئو لازم است (متاتایتل، بارگذاری محتوا و تصاویر، ساختاربندی url و …) را دارا می‌باشند. سئو سایت‌های دارای CMS اختصاصی نسبت به CMSهای اپن سورس معمولاً قابلیت سفارشی‌سازی و بهینه‌سازی فنی دقیق‌تری دارند، زیرا کدهای آن‌ها به‌صورت اختصاصی نوشته شده و تیم توسعه می‌تواند تغییرات لازم را سریع‌تر و دقیق‌تر اعمال کند؛ اما این موضوع نیازمند همکاری مداوم بین متخصص سئو و برنامه‌نویسان است و هزینه و زمان بیشتری می‌طلبد. در مقابل، CMSهای اپن سورس با افزونه‌ها و قالب‌های آماده امکان اجرای سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر سئو را فراهم می‌کنند، اما محدودیت‌هایی در انعطاف‌پذیری و سفارشی‌سازی دارند که ممکن است برای پروژه‌های بزرگ یا نیازهای تخصصی چالش‌برانگیز باشد.

امنیت و پایداری سیستم مدیریت محتوای اختصاصی بیشتر است که خود به افزایش اعتبار سایت در موتورهای جستجو کمک می‌کند. همچنین، به دلیل کدنویسی اختصاصی این نوع سایت‌ها از سرعت بارگذاری بهتری در مقابل سایت‌های بالا آمده با CMSهای اپن سورس برخوردار می‌باشند.

2 . سیستم‌های مدیریت محتوای منبع باز(Open Source CMS)

سیستم‌های مدیریت محتوای منبع باز یا Open Source CMS نرم‌افزارهایی هستند که کدهای برنامه‌نویسی‌شان به صورت عمومی در دسترس همه قرار دارد و کاربران می‌توانند آن‌ها را به دلخواه تغییر داده، توسعه دهند و به صورت رایگان استفاده کنند.

سایت‌هایی که با سیستم‌های مدیریت محتوای اپن سورس مانند وردپرس، جوملا یا دروپال ساخته می‌شوند، از مزایای فراوانی برای بهینه‌سازی موتورهای جستجو (سئو) برخوردارند. این CMSها به دلیل متن‌باز بودن، دارای افزونه‌ها و ابزارهای متنوع سئو هستند که به متخصص سئو کمک می‌کند به راحتی ساختار و محتوای سایت خود را بهینه کند.

اگر دوست دارید کنترل کامل روی سایت خود داشته باشید و نیاز به ارتباط مداوم با برنامه نویس نداشته باشید، CMSهای اپن سورس گزینه بسیار مناسبی هستند. به طبع این موضوع هزینه‌های طراحی سایت هم کاهش می‌یابد.

یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های CMSهای اپن سورس، دسترسی به افزونه‌های قدرتمندی مانند Yoast SEO برای وردپرس است که امکان مدیریت عنوان‌ها، متاتگ، ساختار URL، نقشه سایت و سایر عوامل کلیدی سئو را بدون نیاز به دانش فنی بالا فراهم می‌کند. همچنین این سیستم‌ها معمولاً از طراحی واکنش‌گرا (Responsive) پشتیبانی می‌کنند که اهمیت بالایی در رتبه‌بندی گوگل دارد.

با این حال، برای رسیدن به بهترین نتایج سئو در سایت‌های اپن سورس، انتخاب قالب بهینه، نصب افزونه‌های معتبر، به‌روزرسانی مداوم سیستم و افزونه‌ها، و بهینه‌سازی سرعت بارگذاری سایت بسیار حیاتی است. همچنین مدیریت درست ساختار لینک‌ها و محتوا، استفاده مناسب از تگ‌ها و دسته‌بندی‌ها، و تولید محتوای با کیفیت از عوامل کلیدی موفقیت در سئو سایت‌های اپن سورس هستند.

به ترتیب وردپرس، جوملا و دروپال از معروف‌ترین سیسنم‌های مدیریت محتوای اپن سورس هستند. در ادامه مفصل به هر کدام می‌پردازیم:

• سیستم مدیریت محتوای وردپرس

وردپرس یکی از محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) در جهان است که بیش از ۴۰ درصد وب‌سایت‌های دنیا با آن ساخته شده‌اند. این سیستم منبع باز (Open Source) است و به صورت رایگان در دسترس همه قرار دارد.

وردپرس با استفاده از زبان برنامه‌نویسی PHP و پایگاه داده MySQL ساخته شده است. وقتی شما مطلب یا صفحه‌ای می‌سازید، این اطلاعات در پایگاه داده ذخیره می‌شود و وقتی بازدیدکننده وارد سایت می‌شود، وردپرس اطلاعات را از پایگاه داده می‌خواند و با قالب سایت ترکیب می‌کند تا صفحه‌ای زیبا و قابل مشاهده برای کاربر بسازد.

برای چه کسانی مناسب است؟ وردپرس برای کسانی که می‌خواهند سایت خود را سریع و بدون هزینه زیاد بسازند، بسیار مناسب است. همچنین اگر می‌خواهید سایتتان را در آینده گسترش دهید، امکانات جدید اضافه کنید و از جامعه بزرگی پشتیبانی دریافت کنید، وردپرس انتخاب خوبی است.

ویژگی های وردپرس

استفاده آسان : وردپرس طوری طراحی شده که حتی افراد بدون دانش فنی بتوانند به راحتی وب‌سایت خود را بسازند و مدیریت کنند. پنل مدیریت ساده و قابل فهم، اضافه کردن مطلب، عکس و ویدئو را آسان می‌کند.

دارای افزونه‌ها و قالب‌های متنوع : وردپرس هزاران افزونه (Plugin) و قالب (Theme) رایگان و پولی دارد که می‌توانند امکانات سایت شما را گسترش دهند. مثلاً می‌توانید فروشگاه آنلاین بسازید، فرم‌های تماس بسازید، یا سایت خود را به زبان‌های مختلف ترجمه کنید.

انعطاف‌پذیری بالا : از یک وبلاگ ساده تا سایت‌های خبری، فروشگاه‌های اینترنتی و حتی سایت‌های شرکتی بزرگ، وردپرس قابلیت پشتیبانی و توسعه دارد.

پشتیبانی گسترده : چون وردپرس محبوب است، جامعه بزرگی از توسعه‌دهندگان، طراحان و کاربران آن را حمایت می‌کنند. این باعث می‌شود مشکلات سریع‌تر حل شود و آموزش‌های زیادی به زبان‌های مختلف وجود داشته باشد.

به‌روزرسانی مداوم و امنیت : تیم وردپرس به طور منظم نسخه‌های جدید ارائه می‌کند که باعث بهبود امنیت و عملکرد سایت‌ها می‌شود.

• سیستم مدیریت محتوای جوملا

جوملا یکی از سیستم‌های مدیریت محتوای متن‌باز (Open Source) محبوب است که برای ساخت و مدیریت وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آنلاین طراحی شده است. سیستم مدیریت محتوای جوملا در کنار وردپرس و دروپال جزو سه CMS برتر جهان به شمار می‌رود و به خاطر انعطاف‌پذیری و قابلیت‌های پیشرفته‌اش معروف است.

درواثجوملا مانند سایر CMSها، دارای دو بخش اصلی است:

• پنل مدیریت: جایی که مدیر سایت محتوا را ایجاد، ویرایش و مدیریت می‌کند.
• بخش نمایشی سایت: جایی که بازدیدکنندگان سایت، صفحات و مطالب را می‌بینند.

اطلاعات و محتوا در پایگاه داده ذخیره می‌شود و وقتی کاربر صفحه‌ای را درخواست می‌کند، جوملا داده‌ها را از پایگاه داده می‌خواند و با قالب سایت ترکیب می‌کند تا صفحه را نمایش دهد.

برای چه کسانی مناسب است؟ جوملا بیشتر برای کسانی که نیاز به وب‌سایت‌های متوسط تا بزرگ با امکانات پیچیده دارند مناسب است. همچنین اگر می‌خواهید مدیریت دقیق کاربران و چندزبانه بودن را بدون نصب افزونه اضافی داشته باشید، جوملا گزینه خوبی است. البته کار با جوملا ممکن است کمی پیچیده‌تر از وردپرس باشد و نیاز به کمی دانش فنی دارد.

• سیستم مدیریت محتوای دروپال

دروپال یکی دیگر از سیستم‌های مدیریت محتوای متن‌باز (Open Source) است که بیشتر برای پروژه‌های بزرگ، پیچیده و سازمانی استفاده می‌شود. این CMS به خاطر انعطاف‌پذیری بالا و امکانات گسترده، محبوبیت ویژه‌ای در بین توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و شرکت‌های بزرگ دارد.

برای چه کسانی مناسب است؟ اگر پروژه شما بسیار بزرگ، پیچیده یا سازمانی است و نیاز به امکانات تخصصی و امنیت بالایی دارید، دروپال یکی از بهترین گزینه‌هاست. البته کار با دروپال نیازمند دانش فنی و تجربه بیشتر نسبت به وردپرس و جوملا است.

در ادامه به سایر سیستم‌های مدیریت محتوای اپن سورس می‌پردازیم:

• فروشگاه ساز پرستاشاپ (PrestaShop)

پرستا شاپ یک سیستم مدیریت فروشگاه اینترنتی متن‌باز (Open Source) است که به کاربران امکان می‌دهد فروشگاه‌های آنلاین حرفه‌ای و قابل توسعه بسازند. این پلتفرم با امکانات گسترده و قابلیت سفارشی‌سازی بالا، برای کسب‌وکارهای کوچک تا متوسط و حتی بزرگ مناسب است.

برای چه کسانی مناسب است؟ پرستا شاپ برای کسانی که به دنبال فروشگاه اینترنتی با امکانات پیشرفته، انعطاف‌پذیری بالا و قابلیت گسترش هستند، گزینه بسیار مناسبی است. این فروشگاه‌ساز مناسب کسب‌وکارهای کوچک تا متوسط و حتی بزرگ است که می‌خواهند به صورت حرفه‌ای در دنیای تجارت الکترونیک حضور داشته باشند.

• فروشگاه ساز اپن کارت (OpenCart)

اپن‌کارت یک سیستم مدیریت فروشگاه اینترنتی متن‌باز (Open Source) است که به کاربران امکان می‌دهد فروشگاه‌های آنلاین ساده و کارآمد بسازند و مدیریت کنند. این پلتفرم به خاطر سادگی استفاده و امکانات مناسب، برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط بسیار محبوب است.

برای چه کسانی مناسب است؟ اپن‌کارت برای کسانی که به دنبال یک فروشگاه اینترنتی ساده، سریع و با امکانات پایه تا متوسط هستند، بسیار مناسب است. کسب‌وکارهای کوچک و متوسط که نمی‌خواهند هزینه زیادی صرف کنند و می‌خواهند خودشان فروشگاه را مدیریت کنند، می‌توانند از اپن‌کارت استفاده کنند.

• فروشگاه ساز مجنتو (Magento)

مجنتو یکی از قدرتمندترین و محبوب‌ترین پلتفرم‌های فروشگاه‌ساز (eCommerce platform) متن‌باز است که برای ساخت فروشگاه‌های اینترنتی با امکانات حرفه‌ای و قابلیت‌های گسترده طراحی شده است. این سیستم به کسب‌وکارها امکان می‌دهد فروشگاه‌هایی با قابلیت سفارشی‌سازی بالا و مدیریت حرفه‌ای محصولات، سفارشات و مشتریان داشته باشند.

برای چه کسانی مناسب است؟ اگر قصد راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی بزرگ یا پیچیده با امکانات خاص دارید و می‌خواهید کنترل کامل روی هر بخش از فروشگاه خود داشته باشید، مجنتو گزینه‌ای عالی است. البته کار با مجنتو نیازمند دانش فنی و تجربه در توسعه وب است.

3 . سیستم‌های مدیریت محتوای اشتراکی(Software As A Service)

سیستم‌های مدیریت محتوای اشتراکی یا SaaS CMS، نوعی از سیستم‌های مدیریت محتوا هستند که به جای نصب و راه‌اندازی روی سرور شخصی، به صورت آنلاین و از طریق اینترنت در اختیار کاربران قرار می‌گیرند. در این مدل، شرکت ارائه‌دهنده سرویس، مسئول نگهداری، به‌روزرسانی و امنیت سیستم است و شما تنها کافیست با استفاده از مرورگر به پنل مدیریت دسترسی داشته باشید.

برای چه کسانی مناسب است؟ اگر می‌خواهید سریع و بدون دردسر سایت خود را راه‌اندازی کنید و نمی‌خواهید با مسائل فنی سر و کار داشته باشید، سیستم‌های SaaS CMS بهترین گزینه هستند. این سیستم‌ها مخصوصاً برای کسب‌وکارهای کوچک، افرادی که تازه وارد دنیای وب شده‌اند و کسانی که می‌خواهند هزینه‌های ثابت و پیش‌بینی شده داشته باشند، مناسب‌اند.

• سایت‌ساز ویکس (Wix)

ویکس (Wix) یک پلتفرم ساخت وب‌سایت به صورت آنلاین و مبتنی بر سیستم مدیریت محتوای اشتراکی (SaaS) است که به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به دانش برنامه‌نویسی، وب‌سایت‌های زیبا و کاربردی بسازند. این سرویس به صورت اشتراکی و با پرداخت اشتراک ماهانه یا سالانه ارائه می‌شود.

برای چه کسانی مناسب است؟ ویکس بهترین انتخاب برای افرادی است که می‌خواهند سریع و بدون پیچیدگی وب‌سایت بسازند، مخصوصاً کسب‌وکارهای کوچک، فریلنسرها، هنرمندان و کسانی که دانش فنی کمی دارند.

• سایت‌ساز اسکوئر اسپیس (SQUARESPACE)

اسکوئر اسپیس (Squarespace) یک پلتفرم آنلاین برای ساخت وب‌سایت است که به کاربران امکان می‌دهد بدون نیاز به دانش برنامه‌نویسی، سایت‌های زیبا و حرفه‌ای طراحی کنند. این سرویس به صورت اشتراکی (SaaS) و با پرداخت اشتراک ماهانه یا سالانه ارائه می‌شود و بیشتر برای کسانی مناسب است که به دنبال طراحی مدرن و قالب‌های زیبا هستند.

برای چه کسانی مناسب است؟ اسکوئر اسپیس گزینه‌ای عالی برای افرادی است که به دنبال طراحی‌های زیبا و حرفه‌ای هستند و می‌خواهند بدون پیچیدگی سایت خود را مدیریت کنند. مخصوصاً هنرمندان، عکاسان، طراحان گرافیک و کسب‌وکارهای کوچک و خلاق.

• سایت‌ساز پرتال (PORTAL)

پرتال یک پلتفرم سایت‌ساز ایرانی است که به کاربران امکان می‌دهد بدون نیاز به دانش فنی و برنامه‌نویسی، به سادگی وب‌سایت خود را بسازند و مدیریت کنند. این سایت‌ساز به صورت اشتراکی ارائه می‌شود و مناسب کسب‌وکارها، سازمان‌ها و افرادی است که می‌خواهند با هزینه مناسب و سرعت بالا، سایت حرفه‌ای داشته باشند.

برای چه کسانی مناسب است؟ سایت‌ساز پرتال بهترین گزینه برای کسب‌وکارها، شرکت‌ها و افرادی است که می‌خواهند به زبان فارسی و با پشتیبانی کامل سایت خود را راه‌اندازی کنند. همچنین کسانی که می‌خواهند فروشگاه آنلاین با امکانات پایه راه‌اندازی کنند، می‌توانند از پرتال استفاده کنند.

بهترین سیستم مدیریت محتوا چه ویژگی هایی دارد؟

یک سیستم مدیریت محتوا قوی و کاربردی باید امکانات متنوعی داشته باشد تا بتواند نیازهای مختلف یک وب‌سایت را پوشش دهد. در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌ها و امکانات این سیستم‌ها را بررسی می‌کنیم:

• انتشار آسان محتوا

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های CMS، توانایی تولید و انتشار سریع و آسان محتوای جدید است. سیستم باید محیطی ساده و کاربرپسند داشته باشد تا مدیر سایت بدون نیاز به دانش برنامه‌نویسی بتواند به سرعت مطالب، تصاویر یا ویدئوهای جدید را منتشر کند.

• امکان دسته بندی محتوا

دسته‌بندی محتوا به مدیر سایت کمک می‌کند تا مطالب را به صورت منظم و ساختارمند مرتب کند. این قابلیت شامل ایجاد دسته‌ها، برچسب‌ها (تگ‌ها) و فیلترهای مختلف است که هم به مدیریت بهتر محتوا و هم به تجربه بهتر کاربران کمک می‌کند.

• امکان ویرایش محتوا

ویرایش سریع و آسان محتوا یکی از نیازهای مهم مدیران سایت است. CMS باید اجازه دهد تا محتواهای منتشر شده به راحتی اصلاح، به‌روزرسانی یا حذف شوند بدون اینکه نیاز به فرآیند پیچیده‌ای باشد.

• امکان شخصی سازی

سیستم باید قابلیت تغییر و تنظیم بخش‌های مختلف سایت را بر اساس نیازهای خاص کاربر داشته باشد؛ مثلاً تغییر قالب، رنگ‌ها، چیدمان صفحه و اضافه کردن امکانات اختصاصی. این ویژگی به سایت ظاهر منحصر به فرد و کارایی بهتر می‌دهد.

• امکان توسعه CMS

CMS باید قابلیت توسعه و گسترش داشته باشد تا در آینده بتوان امکانات جدیدی به آن اضافه کرد. این امکان معمولاً از طریق افزونه‌ها (پلاگین‌ها)، ماژول‌ها یا APIها فراهم می‌شود تا بدون نیاز به تغییرات اساسی در ساختار اصلی، قابلیت‌های جدید به سایت اضافه شود.

• دارای امنیت بالا

امنیت یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها در هر سیستم مدیریت محتوا است. CMS باید از داده‌ها محافظت کند، جلوی نفوذهای غیرمجاز را بگیرد و در برابر حملات مختلف مقاوم باشد. به‌روزرسانی‌های منظم، رمزنگاری داده‌ها و مدیریت دسترسی‌های کاربران از جمله موارد مهم امنیتی هستند.

• ایجاد پنل ورود و عضویت در سایت

امکان ساخت بخش ثبت‌نام و ورود کاربران به سایت برای ایجاد حساب کاربری، مدیریت دسترسی‌ها و شخصی‌سازی تجربه کاربری.

• درج، ویرایش و حذف محصول

برای سایت‌هایی که فروش آنلاین دارند، امکان مدیریت محصولات شامل افزودن، ویرایش و حذف محصولات ضروری است.

• مدیریت کاربران وب‌ سایت

کنترل دقیق بر روی کاربران، تعیین سطوح دسترسی مختلف و مدیریت فعالیت‌های کاربران در سایت.

• امکانات سئو یا بهینه سازی سایت

ابزارهایی برای بهینه‌سازی محتوا و ساختار سایت به منظور افزایش رتبه در موتورهای جستجو و جذب بازدیدکننده بیشتر.

• قابلیت ایجاد فروشگاه اینترنتی

امکان یکپارچه‌سازی سیستم مدیریت محتوا با فروشگاه‌های آنلاین برای مدیریت بهتر محصولات و سفارشات.

• امکان ایجاد منو

امکان ساخت و مدیریت منوهای ناوبری سایت برای دسترسی آسان کاربران به بخش‌های مختلف.

• امکان اتصال به درگاه پرداخت

برای فروشگاه‌های آنلاین، قابلیت اتصال به درگاه‌های پرداخت اینترنتی برای انجام تراکنش‌های مالی امن و سریع.

• بکاپ اطلاعات

امکان ذخیره‌سازی منظم نسخه پشتیبان از داده‌ها و محتوای سایت برای جلوگیری از دست رفتن اطلاعات مهم.