در سال‌های گذشته تا نام برنامه نویسی اندروید را می‌آوردید، جاوا را به عنوان بهترین زبان برای نوشتن و توسعه اپلیکیشن اندروید معرفی می‌کردند. جاوا، اولین زبان برنامه نویسی اندروید است اما دیگر لزوما بهترین زبان برشمرده نمی‌شود. در سال 2012 زبان دیگری روی کار آمد که ادعا می‌شد خطاهای جاوا را اصلاح کرده و به قابلیت‌های جدید دیگری دسترسی دارد؛ این زبان نوظهور، کاتلین بود. در ادامه این مقاله به صورت مختصر به زبان برنامه نویسی کاتلین و برخی از مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت.در این بخش از ویرا قصد داریم تا در خصوص زبان برنامه نویسی کاتلین اطلاعات بیشتری را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
تایید شده توسط بخش برنامه نویسی ویرا
زبان برنامه نویسی کاتلین چیست؟
کاتلین یک زبان برنامه نویسی مدرن و پرطرفدار است که امروزه بیش از 60 درصد توسعه دهندگان اندروید از آن استفاده می‌کنند. این زبان با الگوبرداری از زبان برنامه نویسی جاوا طراحی و تولید شده است؛ البته بسیاری از مشکلات جاوا در نسخه کاتلین وجود ندارد. به همین علت امروزه بیشتر برنامه نویسان و توسعه دهندگان اندروید ترجیح می‌دهند از کاتلین استفاده کنند.
کاربردهای زبان برنامه نویسی کاتلین چیست؟
توسعه دهندگانی که از کاتلین استفاده می‌کنند به هسته اصلی کاتلین دسترسی دارند. به این معنا که می‌توانند بلافاصله از هر قابلیت جدیدی که به کاتلین اضافه شد، بهره ببرند. این امکان در جاوا وجود نداشت و باعث می‌شد که نسخه‌های جدید جاوا بعد از مدت طولانی به برنامه نویسان برسد. به روز بودن کاتلین و کاربردهای گسترده آن در زمینه توسعه اندروید، این زبان را به یکی از معروف‌ترین زبان‌های برنامه نویسی در چند سال اخیر تبدیل کرده است. برای آشنایی بیشتر با این زبان، بهتر است به چند مورد از مهم‌ترین کاربردهای زبان برنامه نویسی کاتلین اشاره کنیم:
-
استفاده در برنامه نویسی اندروید
کاربران کاتلین، از موتور مجازی جاوا استفاده می‌کنند؛ این موتور که با نام JVM شناخته می‌شود، به بستر کامپیوتر یا موبایل اجازه می‌دهد تا نرم‌افزارهایی که با زبان جاوا نوشته شده‌اند را اجرا کند. بنابراین با استفاده از کاتلین می‌توان به سادگی برای سیستم عامل اندروید اپلیکیشن‌های جدید طراحی کرد یا نسخه‌های قدیمی را توسعه داد.
مطالعه بیشتر: انواع زبان های برنامه نویسی
-
توسعه چندپلتفرمی موبایل
یکی از مزایای کاتلین، امکان توسعه چندپلتفرمی یا همان cross platform، است. یعنی از این زبان علاوه بر توسعه اپلیکیشن‌های موبایل و برنامه نویسی اندروید، می‌توان در زمینه جاوا اسکریپت و برنامه نویسی سمت سرور نیز بهره برد. برنامه نویسان با استفاده از پیاده سازی بخش‌های مشترک در کاتلین و زبان‌های دیگر، می‌توانند اپلیکیشن‌هایی بسازند که هم در اندروید و هم در ios قابل اجرا باشند.
-
کاربرد در برنامه نویسی جاوا اسکریپت
زبان برنامه نویسی کاتلین، پشتیبانی و قابلیت همکاری مستقیم با جاوا اسکریپت را به همراه دارد. برای مثال توسعه دهنده قادر خواهد بود که به طور مستقیم با فایل‌های کاتلین در ارتباط باشد؛ یک تابع را فراخوانی کند یا از یک کتابخانه در کاتلین استفاده کند. این کاربرد، زمان صرف شده برای نوشتن یک کد یکسان برای پلتفرم‌های مختلف را کاهش می‌دهد و سرعت انجام پروژه را بسیار بالا می‌برد.
-
کاربرد در برنامه نویسی سمت سرور
پیش از این اشاره کردیم که کاتلین به صورت مستقیم بر موتور مجازی جاوا تکیه می‌کند؛ پس می‌توان گفت یکی از کاربردهای کاتلین، توسعه بک اند و طراحی سایت است. اگرچه کاربرد عمده زبان برنامه نویسی کاتلین در زمینه اپلیکیشن‌های اندروید است؛ اما برای توسعه برنامه‌های سمت سرور هم می‌توان از کاتلین استفاده کرد.
طراحان جت برینز برای ساخت این زبان از جاوا الهام گرفته‌اند؛ اما ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فرد کاتلین آن را از سایر زبان‌های برنامه نویسی متمایز کرده است. یادگیری کاتلین نه تنها به برنامه نویسان تازه کاره توصیه می‌شود بلکه برای برنامه نویسانی که از جاوا استفاده می‌کنند هم مفید است. حتی شباهت بسیار زیاد کد نویسی در این دو زبان باعث شده که یادگیری زبان برنامه نویسی کاتلین برای افرادی که سابقه برنامه نویسی با جاوا دارند؛ بسیار آسان‌تر شود.
-
قابلیت lazy loading
هیچ کاربری زمان انتظار زیاد برای راه اندازی برنامه را نمی‌پسندد. قابلیت lazy loading، اطلاعات را در حافظه اصلی ذخیره می‌کند و نقش موثری در کاهش زمان راه اندازی برنامه‌ها ایفا می‌کند. این قابلیت، تاثیر زیادی در بالا بردن کیفیت اپلیکیشن و افزایش درصد رضایت مخاطبان خواهد داشت.
-
قابلیت collect filter
هنگام نوشتن برنامه، برنامه نویس دائما به پیاده سازی ارتباط برنامه با رابط برنامه نویسی اپلیکیشن نیاز دارد. این فرآیند باعث تولید مجموعه‌های گوناگونی به عنوان خروجی کار می‌شود. گاها سازماندهی این خروجی‌ها کاری پیچیده و دشوار می‌شود. قابلیت collect filter موجود در کاتلین، تا حد زیادی این مشکل را حل کرده و به برنامه نویس کمک می‌کند تا مجموعه‌های خروجی را به صورت سازماندهی شده و با الگویی مشخص دریافت کند.
-
قابلیت تعامل با جاوا
کاتلین و جاوا دو زبان برنامه نویسی هستند که علی رغم شباهت‌های گسترده، تفاوت‌های بسیاری نیز دارند. زبان برنامه نویسی کاتلین در سال‌های اخیر معرفی شده و همچنان تحت توسعه و در حال رشد است. با این حال امکان برطرف کردن کاستی‌های جاوا با استفاده از کاتلین وجود دارد. امکان همکاری این دو زبان، نقش زیادی در پیشرفت توسعه و طراحی اپلیکیشن اندروید داشته است.
-
کلاس های دیتا در کاتلین
عدم نیاز به کد نویسی‌های طولانی، مفهومی به نام کلاس‌های دیتا را به وجود آورده است. در نتیجه این قابلیت، نیاز به نوشتن مواردی مانند getAuthorها و setAuthorها نیست و کد نویسی به صورت بهینه انجام می‌شود.
چرا اکثر برنامه نویس‌های اندروید به دنبال یادگیری کاتلین هستند؟
اولین دلیل گرایش برنامه نویسان به سمت کاتلین، یادگیری آسان و کم‌دردسر آن –در صورت دسترسی به منابع مناسب- است. کاتلین زبان بسیار پرکاربردی است که با وجود قدرت بالا، طراحی ساده‌ای دارد. به همین علت برنامه نویسان تازه کار می‌توانند آن را به سادگی بیاموزند و وارد بازار کار شوند. برای یادگیری کاتلین نیازی به دانستن جاوا نیست. گرچه شباهت زیاد بین این دو زبان باعث می‌شود که سرعت یادگیری کاتلین، برای برنامه نویسانی که سابقه کار با جاوا را دارند بسیار بیشتر باشد.
مطالعه بیشتر: زبان برنامه نویسی پایتون
از دیگر دلایل استقبال برنامه نویسان از کاتلین، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
نیاز بازار کار به کاتلین
اگر نگاه مختصری به سایت‌های کاریابی بیندازید، متوجه می‌شوید که بسیاری از شرکت‌های توسعه دهنده به دنبال نیروی متخصص کاتلین هستند. افزایش میزان تقاضای این شرکت‌ها به برنامه نویس مسلط به زبان برنامه نویسی کاتلین، نشان دهنده اهمیت این زبان در آینده برنامه نویسی است. معرفی کاتلین به عنوان زبان رسمی برنامه نویسی اندروید توسط گوگل، این گفته را تایید می‌کند.
-
افزایش سرعت توسعه پروژه ها
کد ها در زبان برنامه نویسی کاتلین به صورت کاملا خلاصه و بهینه نوشته می‌شوند؛ به گونه‌ای که 10 خط کد در جاوا می‌تواند عملکرد یکسانی با 2 خط کد در کاتلین داشته باشد. عدم نیاز به کد های طولانی برای نوشتن یا توسعه برنامه مزایای گوناگونی دارد، از جمله:
- وجود باگ کمتر در کاتلین
- کد نویسی تمیزتر و دیباگ آسان‌تر (در صورت وجود باگ)
- افزایش سرعت یادگیری برنامه نویس
- افزایش سرعت توسعه پروژه
-
کیفیت بالای اپلیکیشن تولید شده
اپلیکیشن‌هایی که با زبان برنامه نویسی کاتلین توسعه پیدا کرده‌اند، کامپایل سریع‌تر و ایمن‌تری دارند. در کاتلین، هر باگی که هنگام نوشتن برنامه خودش را نشان نداده است؛ در زمان کامپایل کردن مشخص می‌شود. شکست خوردن کامپایل به برنامه نویس کمک می‌کند که به کدها برگردد و خطا را اصلاح کند. این فیلتر امنیتی موجود در مرحله کامپایل، از بروز مشکل حین اجرای نهایی برنامه جلوگیری می‌کند و نقش موثری در افزایش کیفیت اپلیکیشن‌های تولید شده دارد.
-
استفاده از کتابخانه های موجود در جاوا
جامعه جهانی کاتلین با سرعت بالایی در حال رشد است اما همچنان جای توسعه و بهبود بیشتر دارد. البته طراحی این زبان به گونه‌ای بوده که با زبان‌های دیگر هم سازگاری داشته باشد. این قابلیت باعث می‌شود که برنامه نویس بتواند از مزایای یک اکوسیستم بزرگ‌تر -مانند جاوا- با کتابخانه‌های غنی هم بهره ببرد.
-
پشتیبانی رسمی توسط شرکت گوگل
زبان برنامه نویسی کاتلین، در سال 2012 توسط شرکت جت برینز معرفی شد؛ احتمالا پیش از این، نام شرکت جت برینز در کنار اینتلیجی آیدیا به گوشتان خورده است. اینتلیجی آیدیا یک محیط توسعه نرم افزار است که توسط شرکت مذکور تولید شده یدیا آیدیو اندروید استودیو هم بر پایه آن است. بنابراین رابطه عمیقی میان شرکت گوگل و جت برینز وجود دارد. این رابطه می‌تواند حمایت و پشتیبانی شرکت گوگل از زبان کاتلین را توجیه کند.
علت اصلی محبوبیت کاتلین بین برنامه نویس ها چیست؟
اگر از فردی که برای توسعه از جاوا استفاده می‌کند، ایرادات این زبان را بپرسید؛ در ابتدا مشکلات امنیتی را نام می‌برد. تلاش شرکت سازنده کاتلین بر این بود که در زبان تولید شده، مشکلات جاوا تکرار نشود. نهایتا جت برینز در این مورد کاملا موفق شد و برطرف نمودن مشکلات امنیتی باعث شد که زبان برنامه نویسی کاتلین جایگاه ویژه‌ای در میان برنامه نویسان پیدا کند.
(به این صورت که وجود هر گونه باگ در کاتلین باعث می‌شود برنامه نویس نتواند خروجی بگیرد. این قابلیت نمی‌گذارد که مشکل بوجود آمده حین کد نویسی خودش را در مرحله‌‌های نهایی اجرا نشان بدهد.)
تفاوت‌های زبان برنامه نویسی کاتلین و جاوا
با وجود سازگاری صد در صد کاتلین با جاوا، تفاوت‌های چشمگیری میان برنامه نویسی با کاتلین و برنامه نویسی با جاوا وجود دارد. اگر شما قصد دارید بین این دو زبان، یکی را برای یادگیری انتخاب کنید بهتر است موارد مختلفی را در نظر بگیرید؛ برای مثال:
- قوانین و سخت‌گیری‌های جاوا بیشتر از کاتلین است.
- جاوا اکوسیستم بزرگتری دارد.
- احتمال بروز باگ در جاوا بیشتر و دیباگ کردن در آن بسیار سخت‌تر است.
- جاوا به فضای ذخیره سازی بیشتری احتیاج دارد.
- اپلیکیشن‌هایی که با جاوا توسعه پیدا کرده‌اند، کامپایل کندتری نسبت به کاتلین دارند.
مزایای کاتلین چیست؟
شرکت گوگل، در سال 2017 کاتلین را زبان دوم نوشتن برنامه‌های اندروید معرفی کرد. بعد از آن، کاتلین با استقبال بی‌نظیری از سمت شرکت‌های فناوری، برنامه نویسان و توسعه دهندگان مواجه شد. به طوریکه دو سال بعد یعنی در 2019، کاتلین به عنوان زبان رسمی برنامه نویسی اندروید به شمار می‌آمد. در ادامه این مقاله به برخی از دلایل محبوبیت کاتلین اشاره خواهیم کرد.
مطالعه بیشتر: زامارین چیست
-
ساده و مختصر بودن
مقایسه زبان برنامه نویسی کاتلین با سایر زبان‌های برنامه نویسی نشان می‌دهد که این زبان به کدهای بسیار کمتری برای یک عملیات یکسان نیاز دارد. هر چه کد کمتری نوشته شود، احتمال بروز باگ کمتر و دیباگ آسان‌تر است. بنابراین خلاصه بودن کدها در کاتلین یکی از بهترین مزایای آن به شمار می‌آید.
-
امنیت بالا
یکی از مشکلات جاوا، NPE یا همان ایرادات امنیتی بود که در کاتلین به خوبی رفع شد. روند امنیتی در کاتلین به این شکل است که اگر خطایی در کدهای نوشته شده وجود داشته باشد، کاتلین اجازه کامپایل کردن نمی‌دهد. این مورد سبب می‌شود که پیش از اجرا کردن نهایی، برنامه نویس متوجه اختلال بشود و آن را رفع کند.
-
تعامل پذیری با جاوا
پیش از این گفتیم که کاتلین، سازگاری صد در صد با جاوا دارد. به این معنا که برنامه نویس می‌تواند از کدهای نوشته شده در کاتلین برای عمل در جاوا هم استفاده کند. قرارگیری قابلیت‌های منحصر به فرد کاتلین در کنار امکانات جاوا، سبب توسعه و پیشرفت برنامه نویسی اندروید در چند سال اخیر شده است.
-
فراتر از اندروید
کاربرد زبان برنامه نویسی کاتلین تنها به توسعه اپلیکیشن‌های اندروید محدود نمی‌شود. انعطاف پذیری بالای این زبان کمک می‌کند تا با حفظ مزایای یک زبان برنامه نویسی، از کاتلین برای کد نویسی در آن استفاده شود. این قابلیت کاتلین که به -چندپلتفرمی بودن- شهرت دارد، باعث می‌شود تا پیاده سازی بخشی از کدهای موجود در کاتلین در زبان دیگر امکان پذیر باشد. به این معنا که می‌توان با همکاری کاتلین و زبان دیگر (مانند سوییفت)، اپلیکیشن‌هایی تولید شود که هم در اندروید و هم در ios قابلیت اجرا داشته باشند.
مطالعه بیشتر: زبان برنامه نویسی فلاتر
معایب کاتلین چیست؟
تا کنون زبان‌های برنامه نویسی گوناگونی برای توسعه وب و اپلیکیشن معرفی شده‌اند. البته که هیچ کدام از این زبان‌ها را نمی‌توان بی عیب و نقص برشمرد؛ زبان برنامه نویسی کاتلین هم از این قاعده مستثنی نیست:
- کاتلین به اندازه زبان‌های قدیمی توسعه یافته نیست و برای بهبود نیاز به گذر زمان و کار بیشتر دارد.
- کاتلین نسبت به سایر زبان‌های برنامه نویسی، اندکی کندتر است.
- اگر امکان دسترسی به منابع آموزشی مناسب وجود نداشته باشد، یادگیری کاتلین تا حدودی دشوار به نظر می‌رسد.
سئوال اینجاست که بالاخره جاوا یا کاتلین!؟
احتمالا بعد از خواندن این مقاله این سوال در ذهن شما شکل گرفته باشد که با وجود زبان برنامه نویسی کارآمدی مانند کاتلین، لازم است که به دنبال یادگیری زبان برنامه نویسی جاوا هم برویم؟ پاسخ این پرسش به هدف شما از یادگیری یک زبان برنامه نویسی بستگی دارد. اگر قصد یادگیری یک زبان برنامه نویسی جامع و پرکاربرد را دارید، به شما جاوا را پیشنهاد می‌کنیم. اما اگر به دنبال یادگیری یک زبان برنامه نویسی برای توسعه اپلیکیشن‌های موبایل هستید، کاتلین یک پیشنهاد عالی است.
